Trong bối cảnh công nghệ AI đang phát triển như vũ bão, nhóm sinh viên Trường Đại học Mở Hà Nội đã chứng tỏ sự nhạy bén khi ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào giải quyết vấn đề xã hội, qua dự án EASY-COMM – nền tảng chuyển đổi hai chiều giữa ngôn ngữ ký hiệu và văn bản/giọng nói. Sản phẩm không chỉ giành giải Nhì tại cuộc thi “Bệ phóng khởi nghiệp” 2024 mà còn mở ra cơ hội hòa nhập cho hàng nghìn người khiếm thính tại Việt Nam.

Từ Đồng Cảm Đến Hành Động: Sức Mạnh Của Công Nghệ Và Trái Tim

Ý tưởng về EASY-COMM bắt nguồn từ trải nghiệm thực tế của nhóm sinh viên tại một hội thảo về người khuyết tật. Họ nhận thấy dù công nghệ phát triển, cộng đồng khiếm thính vẫn chịu nhiều thiệt thòi do rào cản ngôn ngữ, hạn chế trong giáo dục, việc làm và giao tiếp hàng ngày. “Chúng em muốn dùng AI để xóa khoảng cách này, biến giao tiếp thành điều đơn giản với mọi người”, đại diện nhóm chia sẻ.

Với sự dẫn dắt của hai giảng viên – ThS. Nguyễn Anh Hoàn (quản lý tổng thể) và ThS. Mai Thị Thúy Hà (phụ trách công nghệ), nhóm 4 sinh viên đa ngành đã kết hợp linh hoạt giữa kỹ thuật, thiết kế và truyền thông để hiện thực hóa EASY-COMM. Trong đó, Hán Đức Giang (Công nghệ thông tin) phụ trách xây dựng nền tảng kỹ thuật, Dương Thị Thanh Thảo (Công nghệ thông tin) kiểm thử hệ thống, Ngô Duy Đông (Tiếng Anh) đảm nhiệm thiết kế dữ liệu, và Nguyễn Đức Minh (Tài chính - Ngân hàng) xây dựng mạng lưới đối tác.

AI Và Thách Thức “Giải Mã” Ngôn Ngữ Ký Hiệu

EASY-COMM sử dụng công nghệ thị giác máy tính (Computer Vision) và học sâu (Deep Learning) để phân tích cử chỉ tay, biểu cảm khuôn mặt, chuyển động cơ thể từ camera, sau đó chuyển đổi thành văn bản/giọng nói theo thời gian thực. Ngược lại, hệ thống cũng tạo video mô phỏng ngôn ngữ ký hiệu qua avatar 3D hoặc video mẫu khi người dùng nhập văn bản. Các công cụ như MediaPipe, OpenPose được tận dụng để nhận diện khung xương, trong khi mạng nơ-ron tích chập (CNN) xử lý dữ liệu hình ảnh.

Tuy nhiên, nhóm đối mặt với không ít thách thức: dữ liệu ngôn ngữ ký hiệu ở Việt Nam còn hạn chế, đặc biệt là sự khác biệt vùng miền; chi phí đào tạo mô hình AI cao; độ phức tạp của cử chỉ tay… Để vượt qua, nhóm hợp tác với cộng đồng người khiếm thính để thu thập dữ liệu đa dạng, đồng thời tổ chức workshop mở rộng kho ký hiệu. “Chúng em còn tích hợp cảm biến chuyển động để tăng độ chính xác và thử nghiệm sản phẩm tại các trung tâm giáo dục”, thành viên nhấn mạnh.

Hướng Đến Một Xã Hội Không Rào Cản

Sau thành công ban đầu, EASY-COMM đặt mục tiêu trở thành cầu nối đa năng:

Trong giáo dục: Tích hợp vào chương trình dạy ngôn ngữ ký hiệu, hỗ trợ học sinh khiếm thính theo kịp bài giảng qua camera AI.

Trong doanh nghiệp: Triển khai ứng dụng dịch ký hiệu tại cuộc họp, chatbot hỗ trợ khách hàng, hoặc hệ thống nhận diện tại quầy giao dịch.

Mở rộng địa bàn: Phát triển bộ dữ liệu cho cả ba miền Bắc - Trung - Nam, hướng tới phủ sóng toàn quốc.

ThS. Nguyễn Anh Hoàn – giảng viên hướng dẫn – đánh giá cao tính nhân văn của dự án: “EASY-COMM không chỉ là sản phẩm công nghệ mà còn thúc đẩy sự đồng cảm trong xã hội. Đây là minh chứng cho thấy sinh viên Việt Nam hoàn toàn có thể tạo ra đột phá nếu biết kết hợp công nghệ với trái tim”.

Thành công của EASY-COMM cho thấy xu hướng khởi nghiệp gắn liền với trách nhiệm xã hội đang lan tỏa mạnh mẽ trong giới trẻ Việt Nam. Thay vì chạy theo các lĩnh vực “hot”, nhóm sinh viên đã chọn lắng nghe nhu cầu thầm lặng của cộng đồng yếu thế, biến AI thành công cụ đem lại công bằng.

“Chúng em mong EASY-COMM sẽ tiếp thêm động lực để các bạn trẻ dám nghĩ, dám làm, biết ứng dụng công nghệ vào giải quyết vấn đề thực tiễn”, đại diện nhóm chia sẻ. Với tinh thần đó, EASY-COMM không chỉ là một dự án khởi nghiệp – đó là tuyên ngôn về sứ mệnh của thế hệ sinh viên 4.0: Sáng tạo để cống hiến, dùng tri thức viết nên những câu chuyện tử tế giữa đời thường.

Giáo dục Việt Nam